Pałac Sroczyńskich położony jest przy ul. Tadeusza Sroczyńskiego w Jaśle. Historycy przypisują okres powstania rezydencji na początek XVII w. Pierwsze wzmianki o budowli w tym rejonie pochodzą z 1629 r. „Spis Dóbr Koronnych” informuje o „zameczku murowanym”, do którego prowadził most zwodzony, a budowla otoczona była wałem ziemnym. W XVIII w. majątek w Gorajowicach zakupił od władz austriackich polski szlachcic Piegłowski. Kolejnymi właścicielami dóbr gorajowickich byli: Puzynowie, Trzeciescy, Łętowscy i Sroczyńscy.
Pałac w stylu gotyku angielskiego powstał w latach 1846 – 1850, najprawdopodobniej według projektu Franciszka Marii Lanciego i jest pozostałością po miejscowych rodach ziemiańskich.
Obecny wygląd i kształt zawdzięczamy przebudowie, którą zlecił jego ostatni właściciel Tadeusz Sroczyński, działacz i przemysłowiec naftowy. W latach 1895 – 1901 odnowiono obiekt, według projektu krakowskiego architekta Tadeusza Stryjeńskiego. Dobudowano wówczas dwie wieże widokowe i przeprojektowano wnętrze pałacu. Rezydencja charakteryzowała się licznymi elementami typowego neogotyku, m.in. przyporami, wielobocznym ryzalitem i amfiladą.
Plan budynku jest nieregularny o kształcie wydłużonego prostokąta wzdłuż osi północ-południe. Pałac charakteryzują dwie wieże bastionowe, jest bogato zdobiony licznymi detalami architektonicznymi, m.in. wykuszami, gzymsami, loggiami i pinaklami. We wnętrzu znajduje się duży hall ze schodami i podestem, a także dużo niewielkich pomieszczeń. Na piętrze schody i balustrada przechodzą w balkon ze sklepieniem ozdobionym dekoracją stiukową. Do naszych czasów przetrwała część stałych elementów wyposażenia. Większość pomieszczeń zachowała oryginalną stolarkę drzwiową i okienną, a obecnie dokonano konserwacji zachowanych elementów. Niektóre pokoje było bogato zdobione sztukaterią: motywami liści akantu, strzałkami, liliami i innymi formami. Współcześnie układ pomieszczeń pozostał niezmieniony od czasów Sroczyńskiego – w bawialni mieści się sala gimnastyczna, w pokoju karcianym – pokój nauczycielski, w holu zachowały się dwa piece kaflowe. Unikatowa jest również więźba dachowa części strychu wykonana bez użycia gwoździ, konstrukcja niespotykana nigdzie indziej w Polsce.
Pałac otoczony był specjalnie zaprojektowanym „parkiem angielskim”, po wojnie zaniedbanym i częściowo zniszczonym przez budowę na jego terenie szpitala powiatowego. Współcześnie pozostał jedynie częściowy układ pierwotnego parku, pomimo to spotkać tam można dużo gatunków starych drzew.
Z Pałacem Sroczyńskich związana jest postać mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, bohatera dwóch wojen światowych, legendarnego majora, dowódcy Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego. Tadeusz Sroczyński był ojcem chrzestnym Henryka Dobrzańskiego, który urodził się w Jaśle w 1897 r. i wychował w tym neogotyckim pałacu.
W czasie II wojny światowej w pałacu siedzibę miała niemiecka żandarmeria polowa, po ofensywie styczniowej w 1945 r. żołnierze sowieccy, a następnie władze powiatowe. W latach 60-tych XX w. pałac przekształcono na oddział szpitala powiatowego, co uratowało budowlę przed całkowitą dewastacją. W 1967 r., po wybudowaniu nowego budynku szpitala, pałac stał się siedzibą Medycznej Szkoły Policealnej. Obecnie we dworze mieści się Medyczno – Społeczne Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jaśle.
Źródło:
Encyklopedia Jasła pod red. Z. Świstaka, 2010, Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, Jasło
Hap W., Pieniądz D., Palar D., 2005, Dwór w pałac w Gorajowicach [w:] Na śladach dworów i dworków Jasielszczyzny, pod red. A. Dacyl, Z. Dranki, Z. Świstak, Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, Jasło
Fąfara Jerzy, Tulik Sylwia, 2013, Jasło i okolice. Przewodnik, wyd. Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów
Świstak Zdzisław, 2003, W kręgu zabytków Jasła, Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, Jasło
Jeden komentarz